تحول دیجیتال در نفت و گاز و پتروشیمی: فناوری، نیروی کار و شکاف انتظارات
بر اساس گزارش پیمایش آینده انرژی EY در مارس 2025، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی سرمایه‌گذاری قابل توجهی در فناوری‌های دیجیتال انجام می‌دهند. با این حال، علی‌رغم این سرمایه‌گذاری‌ها، شکاف قابل توجهی بین پذیرش فناوری و آمادگی نیروی کار وجود دارد که مانع از تحقق کامل بازده مورد انتظار می‌شود. این گزارش به بررسی پیشرفت‌ها و چالش‌های جدید در این زمینه می‌پردازد و راهکارهایی برای دستیابی به حداکثر تاثیر ارائه می‌دهد.
یافته‌های کلیدی پیمایش
تاثیر فناوری و افزایش سرمایه‌گذاری
بیش از نیمی از مدیران (52%) معتقدند که پذیرش فناوری‌های جدید بیشترین تاثیر مثبت را بر صنعتشان خواهد داشت. نزدیک به نیمی (49%) نیز قصد دارند سرمایه‌گذاری قابل توجهی در فناوری‌های دیجیتال طی پنج سال آینده داشته باشند که این رقم نسبت به سال 2020 افزایش 20 درصدی را نشان می‌دهد. پیشرفت‌هایی در هوش مصنوعی (AI)، یادگیری ماشین (ML) و تجزیه و تحلیل داده‌ها پتانسیل بهینه‌سازی کل زنجیره ارزش، بهبود ایمنی و کاهش زمان توقف عملیات را دارند.
با این حال، تعداد کمی از پاسخ‌دهندگان اعلام کرده‌اند که انتظاراتشان از فناوری‌های اصلی و نوآورانه برآورده شده است. این شکاف بین سرمایه‌گذاری و انتظار، چالشی حیاتی است که شرکت‌ها باید برای افزایش تولید و سودآوری به آن بپردازند.
چالش‌های آمادگی نیروی کار
با وجود اینکه 87% از پاسخ‌دهندگان توانایی خود را در بازآموزی نیروی کار یک مزیت رقابتی می‌دانند، کمتر از یک سوم آن‌ها فعالانه در حال بازآموزی کارکنان موجود هستند. حدود 25% انتظار دارند کارکنان مهارت‌های جدید را در حین کار بیاموزند که نشان‌دهنده اتکا به یادگیری غیررسمی است. این امر به کمبود کارکنان ماهر، مشکلات در مقیاس‌بندی راهکارهای فناورانه و عدم تحقق ارزش سرمایه‌گذاری‌ها منجر می‌شود.
سرعت سرسام‌آور ظهور فناوری‌های جدید، به‌ویژه خارج از پلتفرم‌های ERP اصلی، چالشی بزرگ برای همگام شدن شرکت‌ها ایجاد کرده است. در حالی که مهارت‌های دیجیتالی مانند رایانش ابری و هوش مصنوعی در حال افزایش است، کمتر از نیمی از کاربران فعلی احساس می‌کنند مهارت‌های لازم برای به حداکثر رساندن ارزش سرمایه‌گذاری‌های فناورانه خود را دارند.
علاوه بر این، شرکت‌ها در جذب و حفظ کارکنان با مهارت‌های مورد تقاضا با مشکل روبرو هستند؛ دو سوم پاسخ‌دهندگان این چالش را تایید کرده‌اند. فقدان استراتژی جامع برای نیروی کار، مقاومت در برابر تغییر و فرهنگ سازمانی که مانع از پذیرش فناوری و نوآوری می‌شود نیز از دیگر موانع کلیدی هستند.
چالش‌های پذیرش فناوری
تنها 27% از مدیران از فناوری‌های اصلی مانند رایانش ابری و فناوری‌های نوظهور مانند هوش مصنوعی به انتظارات خود رسیده‌اند. این شکاف ناشی از عدم وضوح در مورد ارزش فناوری، ادغام ضعیف، عدم همسویی با اهداف تجاری و مقاومت سازمانی در برابر تغییر است. فقدان درک از فرصت‌های تجاری (83%) و دشواری در مقیاس‌بندی پروژه‌های آزمایشی موفق (85%) نیز از موانع اصلی هستند.
راهکارهای دستیابی به حداکثر تاثیر
رویکرد «ارزش محور» در سرمایه‌گذاری فناوری
شرکت‌ها باید سرمایه‌گذاری‌های فناورانه خود را با تمرکز بر ارزش مشخص و اهداف معین انجام دهند و برنامه‌هایی برای مقیاس‌بندی این فناوری‌ها در سراسر سازمان داشته باشند. این امر به بستن شکاف بین انتظارات و واقعیت کمک کرده و اطمینان می‌دهد که هر سرمایه‌گذاری به طور معناداری به اهداف عملیاتی کمک می‌کند.
مدل دو مسیره برای فناوری
ایجاد یک مدل دو مسیره که فناوری‌های اصلی (مانند ERP) را از فناوری‌های نوآورانه و سریع‌التغییر (مانند AI و ML) تفکیک می‌کند، ضروری است. سرمایه‌گذاری در فناوری‌های اصلی باید بر بهینه‌سازی فرآیندهای موجود و برنامه‌های آموزشی قوی تمرکز کند، در حالی که فناوری‌های نوآورانه نیاز به رویکردی چابک و اکتشافی، همراه با فرهنگ آزمایش و یادگیری مداوم دارند.
همسویی فناوری با استعداد
سرمایه‌گذاری در فناوری باید با سرمایه‌گذاری در نیروی کار همگام باشد. این شامل ارائه منابع، مربی‌گری، فرصت‌های همکاری بین‌بخشی و توسعه یک ذهنیت پذیرای تغییر و نوآوری است. بازآموزی نیروی کار باید در کنار جذب و حفظ استعدادها، به عنوان یک اولویت در نظر گرفته شود.
تقویت نیروی کار چابک
ایجاد یک فرهنگ یادگیری مستمر و انطباق‌پذیری برای نیروی کار ضروری است. استفاده از ابزارهای دیجیتال برای تسهیل ارتباطات و مدیریت پروژه، ترویج آموزش مداوم و توسعه، و پیاده‌سازی پلتفرم‌هایی برای به اشتراک‌گذاری اطلاعات در زمان واقعی، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا به سرعت به چالش‌ها و فرصت‌ها پاسخ دهند.
تحول فرهنگ و طرز فکر سازمانی
رهبری نقش حیاتی در تغییر فرهنگ سازمانی ایفا می‌کند. بیش از نیمی از پاسخ‌دهندگان معتقدند فرهنگ و ساختار سازمانی آن‌ها مانع پذیرش فناوری‌های دیجیتال است. رهبران باید چشم‌انداز روشنی ارائه دهند که ارتباط بین توسعه نیروی کار و اهداف استراتژیک فناوری را نشان دهد. تشویق به آزمایش، پاداش دادن به تفکر نوآورانه و مشارکت دادن کارکنان در فرآیندهای تصمیم‌گیری از اقدامات کلیدی هستند.
نتیجه‌گیری
برای حداکثر کردن بازده سرمایه‌گذاری‌های فناورانه و حفظ مزیت رقابتی در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، همگام‌سازی استراتژی‌های فناوری با برنامه‌های توسعه نیروی کار و تحول فرهنگی حیاتی است. این رویکرد انسان‌محور به شرکت‌ها کمک می‌کند تا در چشم‌انداز متغیر صنعت انرژی، چابک و پاسخگو باقی بمانند و ارزش پایدار ایجاد کنند.